ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΕΚΘΕΜΑΤΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ IPMS-ΕΛΛΑΔΑΣ 2023

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΕΚΘΕΜΑΤΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ IPMS-ΕΛΛΑΔΑΣ 2023

Σημείωση: Τα παρακάτω άρθρα συνετάχθησαν από διαφορετικούς μοντελιστές οι οποίοι ανάλογα με το αντικείμενο ενδιαφέροντός τους μετέφεραν ορισμένες, μόνο,  από τις αρχές που διέπουν την συνολική αξιολόγηση ενός εκθέματος, για τον λόγο αυτό ακριβώς και δεν έχουν κοινή συγγραφική «γραμμή».

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η IPMS Ελλάδος διοργανώνει από το 1981  ετήσιο Διαγωνισμό-έκθεση στατικού μοντελισμού.   Η εμπειρία  που αποκτήθηκε από τους συμμετέχοντες στο διαγωνισμό όλα αυτά τα χρόνια, συνετέλεσε στην άνοδο του επιπέδου των Ελλήνων μοντελιστών και  στις συνεχείς διακρίσεις τους σε διεθνές επίπεδο. 

Η  επί σειρά ετών  διοργάνωση  της έκθεσης, ωφέλησε παράλληλα  και τον σύλλογό μας,  προσφέροντας  του  την συγκέντρωση ανεκτίμητης οργανωτικής τεχνογνωσίας. Παρά την συσσώρευση  εμπειρίας ,δεν υπάρχει εφησυχασμός στα θέματα  κατασκευής και κριτικής των μοντέλων,  καθώς τα τελευταία χρόνια στην μοντελιστική κοινότητα διατίθενται :

- Κορυφαία ποιότητα των νέων κιτ και βελτιωτικών.

- Νέα εργαλεία, υλικά και τεχνολογίες που διευκολύνουν αφάνταστα τον μοντελιστή.

- Εκτεταμένη και εύκολα προσβάσιμη γνώση  μέσω του Διαδικτύου όσον αφορά μοντελιστικές τεχνικές και τεκμηρίωση.

Φυσικό επακόλουθο είναι η  αναπροσαρμογή των κριτηρίων και του τρόπου βαθμολόγησης των μοντέλων.

Κλειδί στην επιτυχία της διαδικασίας, είναι η αλλαγή του ερωτήματος  του διαγωνιζόμενου  από το  ¨τι έκανα λάθος¨ ,  σε ¨τι κατάφερα¨  ή  ¨τι πρέπει να κάνω για να τα καταφέρω¨.   Για τον σκοπό αυτό, ακολουθεί μια καταγραφή – οδηγός  του τρόπου αξιολόγησης ενός μοντέλου που ακολουθείται από τους κριτές μας. Τα άρθρα που ακολοθούν, συνετάχθησαν από διαφορετικούς μοντελιστές – κριτές, οι οποίοι  ανάλογα με το αντικείμενο ενδιαφέροντός τους μετέφεραν  τις βασικές αρχές που διέπουν την συνολική αξιολόγηση ενός εκθέματος. Για τον λόγο αυτό, δεν υπάρχει κοινή συγγραφική «γραμμή» , αλλά διαφοροποίηση ανάλογα με την κατηγορία, το αντικείμενο και την κλάση του μοντελιστή.

1^Η ΟΜΑΔΑ:  ΜΟΝΤΕΛΑ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ

1. ΒΑΣΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ

Κύριο κριτήριο αξιολόγησης είναι η βασική τεχνική κατασκευής η οποία αναλύεται παρακάτω και αποτελείται από τις κατηγορίες της κατασκευής, της βαφής και της εφαρμογής χαλκομανιών σε ένα μοντέλο.

Α. Κατασκευή.

1. Οι ατέλειες του καλουπιού έχουν διορθωθεί (π.χ. sinkmarks).
2. Οι ενώσεις των κομματιών έχουν στοκαριστεί και εξαφανιστεί (εφ όσον δεν υπήρχε ορατή γράμμωση στο συγκεκριμένο σημείο στο πραγματικό αντικείμενο).
3. Εχει συναρμολογηθεί σωστά και έχουν τηρηθεί οι συμμετρίες και οι γωνίες των μερών σε σχέση με το πραγματικό αντικείμενο (π.χ. ρότορες ελικοπτέρων, δίεδρος γωνία πτερύγων στα α/φη, σκέλη προσγείωσης) και δεν έχουν αλλοιωθεί οι αναλογίες  των διατομών  (π.χ. ένα κυλινδρικό κομμάτι να μην έχει αποκτήσει οβάλ διατομή από το τρίψιμο των 2 μερών, όπως κάνες πυροβόλων, βόμβες κλπ).
4. Εχουν ευθυγραμμιστεί τα τμήματα του μοντέλου ως προς το κυρίως σώμα η/και αναμεταξύ τους όπως στο πραγματικό θέμα (π.χ. ατρακτίδια κινητήρων, πέδιλα ελικοπτέρων, εξωτερικά οπλικά φορτία).
5. Το κάτω μέρος του μοντέλου έχει το ίδιο επίπεδο εφαρμογής των βασικών τεχνικών (τουλάχιστον όσον αφορά το ορατό μέρος αν το μοντέλο είναι κολλημένο σε βάση), όσο και το επάνω.
6. Τα διαφανή τμήματα είναι καθαρά χωρίς ίχνη από κόλλα, στόκο, χρώμα, γδαρσίματα κλπ.
7. Οι εξωτερικές λεπτομέρειες πρέπει να έχουν αποκατασταθεί στα σημεία που εξαφανίστηκαν από τρίψιμο, στοκάρισμα ή μετατροπές. Ο βαθμός της αποκατάστασης πρέπει να ταιριάζει με την εικόνα της συνολικής εξωτερικής λεπτομέρειας του μοντέλου.
8. Τα όποια βελτιωτικά (ρητίνης, photo-etched. κλπ) έχουν χρησιμοποιηθεί θα πρέπει να έχουν προσαρμοστεί κατάλληλα ώστε να μην δείχνουν σαν «ξένο σώμα» πάνω στο μοντέλο.
9. Σε περίπτωση που έχουν γίνει βελτιώσεις στο μοντέλο όσον αφορά τις διαστάσεις ή διόρθωση στό σχήμα του αυτές πρέπει να τεκμηριώνονται.

 Β. Βάψιμο-φινίρισμα.

1. Το χρώμα πρέπει να καλύπτει αποτελεσματικά τις εργασίες κατασκευής, δηλαδή να μην φαίνονται στοκαρίσματα, και εργασία που έχει γίνει από κάτω.
2. Το φινίρισμα πρέπει να είναι ομαλό χωρίς υφή ‘φλούδας πορτοκαλιού’, ορατούς κόκκους χρώματος, σκόνες, χνούδια κλπ
3. Δεν πρέπει να διακρίνονται «πινελιές» σε περίπτωση που το μοντέλο είναι βαμμένο με πινέλο η/και ίχνη ψεκασμού αν έχει βαφτεί με αερογράφο.
4. Οι διαχωριστικές γραμμές που έχουν δημιουργηθεί με μασκάρισμα πρέπει να είναι ομαλές και χωρίς «σκαλοπάτι».
5. Είναι γνωστό ότι οι αποχρώσεις των χρωμάτων που θα χρησιμοποιηθούν δεν είναι εφικτό να είναι 100% πιστές. Πρέπει όμως να βρίσκονται εντός μιας συγκεκριμένης ρεαλιστικής χρωματικής κλίμακας, πάντα σε σχέση με τη φάση αναπαράστασης του πραγματικού αντικειμένου, (βαθμός παλαίωσης, χρονική περίοδος, ηλικία θέματος κλπ).
6. Το βερνίκι που θα χρησιμοποιηθεί πρέπει να έχει ομοιόμορφη γυαλάδα σε όλο το μοντέλο χωρίς υφή ‘φλούδας πορτοκαλιού’, λευκά στίγματα και ξένα σώματα.

Γ. Σήματα.

1. Πρέπει να έχουν τοποθετηθεί σε σωστές θέσεις με σωστό προσανατολισμό και συμμετρία.
2. Πρέπει να έχουν κολλήσει ακολουθώντας την εξωτερική λεπτομέρεια χωρίς φυσαλίδες και silvering.
3. Πρέπει να ταιριάζουν με την γυαλάδα, το φινίρισμα και την παλαίωση όλου του μοντέλου.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Σε περίπτωση που οι  βασικές τεχνικές  Β3, Β5, Β6, Γ1, Γ3 δεν έχουν εφαρμοστεί για λόγους ιστορικής ακρίβειας θα πρέπει το μοντέλο να συνοδεύεται από ικανοποιητική τεκμηρίωση.

Βασική επίσης προυπόθεση για την καλύτερη κριτική ενός μοντέλου αεροσκάφους είναι η αναγραφή των επιμέρους βελτιώσεων που έκανε ο διαγωνιζόμενος. Αυτό μπορεί να γίνει στο καρτελάκι που συνοδεύει το μοντέλο, ή σε μικρών διαστάσεων ξεχωριστό έντυπο.

2. ΚΛΑΣΕΙΣ

Α΄ Νέοι (Ν- JuniorsClass):

Ν1: Έως 12 ετών. Ν2: Από 12-16 ετών

Β΄Ενήλικες (Ε- Standard Class):

Γ΄ Πεπειραμένοι  (Π-Masterclass):

3. ΚΡΙΤΙΚΗ- ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ

Α. Για την κλάση Ν (Νέοι- Juniors):

Ν1: Εως 12 ετών. Δεν κρίνονται,  απονέμεται σε όλους έπαινος.

Σημ: Σε περίπτωση που κάποιος μικρός μοντελιστής παρουσιάσει ένα όμορφα κατασκευασμένο έκθεμα, αυτό μπορεί να λάβει και ανώτερη από τον έπαινο διάκριση.

Ν2: Γενικά, ισχύουν τα παραπάνω (κλάση Ν1). Επιπρόσθετα, στην κλάση Ν2 οι συμμετοχές κρίνονται «αφαιρετικά» (δηλαδή το χωρίς λάθος  βασικής τεχνικής μοντέλο βαθμολογείται με 100 και τα όποια λάθη «κατεβάζουν» την βαθμολογία), και πάντοτε με την δέουσα επιείκεια.

Β. Για την κλάση Ε (Ενηλίκων- Standard):

Στην κλάση αυτή ισχύει το σύστημα ανεξάρτητης κριτικής (open), όπως έχει εδώ και χρόνια καθορισθεί από τα Διοικητικά Συμβούλια του Συλλόγου. Ετσι, το κάθε μοντέλο αεροπλάνου κρίνεται και βαθμολογείται χωριστά και ανεξάρτητα απο τα διπλανά του εκθέματα, και όχι «συγκριτικά» όπως παλαιότερα γινόταν. Το σύστημα ανεξάρτητης κριτικής , δεν περιορίζει τον αριθμό των διακρίσεων, εάν βέβαια και η ποιότητα των εκθεμάτων είναι ανάλογη.

Οι κριτές κρίνουν ΟΛΑ τα μοντέλα και προχωρούν κατα μόνας (ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο), στην βαθμολόγηση όσων εκθεμάτων κριθούν άξια βαθμολόγησης. Στην συνέχεια καταχωρούν τις βαθμολογίες των στο σύστημα το οποίο αυτόματα εξάγει τους μέσους όρους, και κατά συνέπεια τα αποτελέσματα.

Οταν οι κριτές παραλάβουν τα αποτελέσματα, προχωρούν σε μια συνολική ανασκόπηση (review) της βαθμολογίας με σκοπό τον εντοπισμό κάποιου σφάλματος που μπορεί να έχει προκύψει π.χ. απο μια λανθασμένη πληκτρολόγηση.

Η βαθμολόγηση για την κλάση Ε δεν είναι «αφαιρετική» (δηλ το χωρίς λάθος  βασικής τεχνικής μοντέλο να βαθμολογείται με 100 και τα λάθη να αφαιρούν βαθμούς), αλλά «προσθετική» δηλαδή το μοντέλο  χωρίς λάθος  βασικής τεχνικής βαθμολογείται με  59 και προστίθενται βαθμοί ανάλογα με την δουλειά που έχει κάνει ο μοντελιστής .

Η πλήρης εφαρμογή των βασικών τεχνικών στο μοντέλο συγκεντρώνει αρχικά 59 βαθμούς.  Από εκεί και πάνω προστίθενται βαθμοί κατά την κρίση του κριτή ανάλογα με:

1. Τον συνολικό όγκο δουλειάς που έχει το μοντέλο.
2. Τη βελτίωση κομματιών του μοντέλου (π.χ. λέπτυνση κομματιών όπως οι έλικες κάνες, κεραίες, τροχοί, φύλλα ρότορα ελικοπτέρων, κλπ), σωστή για την κλίμακα.
3. Τη προσθήκη λεπτομέρειας και το βαθμό αφομοίωσής της στο μοντέλο. Να σημειωθεί εδώ πως η ποσότητα των βελτιωτικών που έχουν ενδεχομένως χρησιμοποιηθεί δεν αποτελεί κριτήριο διάκρισης. Η προσθήκη υπερλεπτομέρειας θα πρέπει να ταιριάζει με την πραγματικότητα, (ιστορική και μηχανολογική) και να συνάδει με τον τρόπο παρουσίασης.
4. Τη δυσκολία βαψίματος-φινιρίσματος (αληθοφάνεια).
5. Τη δυσκολία /πολυπλοκότητα στην εφαρμογή των σημάτων.
6. Την τυχόν διόρθωση διαστάσεων και σχήματος του μοντέλου, ώστε να πλησιάσει περισσότερο την πραγματικότητα.
7. Την πρωτοτυπία του θέματος και την παρουσίαση-τεκμηρίωση (κατασκευαστική ή ιστορική).

Γ. Για την κλάση Π (Master):

Ισχύουν τα κριτήρια της κατηγορίας Ε παραπάνω, επιπροσθέτως αξιολογείται η σε βάθος γνώση του πραγματικού αντικειμένου και  το συνολικό επίπεδο παρουσίασης.

2^Η ΟΜΑΔΑ:ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οι εταιρίες παραγωγής μοντέλων αρμάτων ή στρατιωτικών οχημάτων, προσφέρουν τουλάχιστον τα βασικά και αναγκαία στοιχεία, για  μια  όσο το δυνατόν πιο άρτια συναρμολόγηση του, από τον ενδιαφερόμενο μοντελιστή.

Αυτό από μόνο του, δεν αρκεί για μια αληθοφανή και πειστική εμφάνιση του τελειωμένου μοντέλου στρατιωτικού οχήματος.

Συγκεκριμένα σημεία πάνω στο τελειωμένο μοντέλο, μαρτυρούν τη  πληρότητα της εργασίας αλλά και τη προσοχή που επέδειξε ο  μοντελιστής.

Κρίνοντας έτσι ένα μοντέλο στρατιωτικού οχήματος,  λαμβάνονται υπ’  όψη τα παρακάτω για την απονομή μιας διάκρισης στη κατηγορία του:

Α. ΓΕΝΙΚΑ

Στα στρατιωτικά οχήματα και άρματα, ισχύουν οι γενικοί κανόνες και παραδοχές του ευρύτερου μοντελισμού:

Η ιστορική ακρίβεια.

Ο βαθμός δυσκολίας τόσο της κατασκευής, όσο και του βαψίματος.

Η σωστή κατασκευή.

Το σωστό στοκάρισμα και η ανάπλαση της λεπτομέρειας που έχει επηρεαστεί από το τρίψιμο του στόκου.

Η σωστή (ως προς τη θέση κλπ.) τοποθέτηση των σημάτων και η εξαφάνιση του φιλμ.

Το βάψιμο, σύμφωνα με το ιστορικό πρότυπο. Τονίζεται ότι το περιβόητο «απολύτως σωστό χρώμα», δεν υπάρχει. Ωστόσο ο μοντελιστής, οφείλει να βάψει το μοντέλο του εντός ενός σχετικά μικρού εύρους αποχρώσεων, ώστε το μοντέλο του να πλησιάζει το ιστορικό πρότυπό του (να «φαίνεται» δηλαδή σωστό σύμφωνα με το ιστορικό πρότυπο)

Η ρεαλιστική φθορά (αν και δεν είναι πάντοτε αναγκαία, προσδίδει στο ρεαλισμό του μοντέλου και αξιολογείται ανάλογα).

Β. ΑΡΜΑΤΑ ΜΑΧΗΣ και ΕΡΠΥΣΤΡΙΟΦΟΡΑ ΟΧΗΜΑΤΑ

Β.1. Πύργος

Το πυροβόλο, θα πρέπει να είναι παράλληλο με τον διαμήκη άξονα του οχήματος και κάθετο στο ασπίδιό του. Θα πρέπει επίσης να είναι τρυπημένη συμμετρικά η οπή της κάννης του πυροβόλου και (στις μεγάλες κλίμακες μόνο) και οι κάννες των πολυβόλων. Εφόσον η κάννη δίνεται σε δύο κομμάτια, η σχετική  κόλληση, θα πρέπει να έχει εξαφανιστεί καταλλήλως (με στοκάρισμα και τρίψιμο), ενώ συγχρόνως, θα πρέπει να έχει διατηρηθεί η κυλινδρική διατομή. Το αντιαεροπορικό πολυβόλο (όπου υπάρχει), θα πρέπει να είναι τοποθετημένο σε λογική θέση και κλίση. Θα πρέπει να έχει ληφθεί πρόνοια ώστε τυχόν φορτώματα στον πύργο, να είναι κατάλληλα δεμένα και όχι απλώς κολλημένα και οι θέσεις τους να είναι «λογικές» (όπως θα ήταν στο πραγματικό, δηλαδή να μην εμποδίζουν την λογική λειτουργία του πύργου και των εξαρτημάτων του)..

Β.2. Σκάφος

Όπου υπάρχουν κινούμενα φτερά ή λασπωτήρες, θα πρέπει το πάχος τους να είναι ανάλογο της κλίμακας. Όπου υπάρχουν ανοιγμένες θυρίδες, θα πρέπει να υπάρχει εσωτερική λεπτομέρεια (προσκέφαλα, περισκόπια, χειρολαβές, κλπ). Επίσης, εφόσον οι θυρίδες παραμένουν ανοικτές, η κατασκευή και αποκατάσταση τουλάχιστον των ορατών λεπτομερειών του εσωτερικού, θα αποτιμάται θετικά (εννοείται ότι αυτό ισχύει και στην περίπτωση των θυρίδων του πύργου). Σε περίπτωση που το μοντέλο εκτίθεται αυτόνομα (χωρίς βάση με απομίμηση εδάφους), θα πρέπει να εξετάζεται η συμμετρία του. Αυτό προκύπτει από την τοποθέτηση κυρίως των εδαφιαίων τροχών, οι οποίοι θα πρέπει να είναι κάθετοι προς το σκάφος και γενικά να ακολουθούν το ιστορικό πρότυπο. Εάν υπάρχει βάση, εξετάζεται το πάτημα των τροχών πάνω σε αυτήν (όχι «τροχοί» στον αέρα, εκτός κι αν αυτό δικαιολογείται από τη «σκηνοθεσία» της βάσης ή του διοράματος). Στις μεγάλες κλίμακες, όπου η ανάρτηση είναι αρκετά λεπτομερής, εξετάζεται η προσαρμογή των τροχών, ώστε το άρμα να «πατάει» σωστά. Εξετάζεται επίσης, η συμμετρία των φτερών / λασπωτήρων, ή/και των ποδιών, εφόσον υπάρχουν. Εξυπακούεται, ότι στην περίπτωση ενός «ταλαιπωρημένου» οχήματος, είναι αποδεκτό να υπάρχουν στρεβλώσεις της ισορροπίας, ωστόσο πάντα υπάρχει ένα μέγιστο ανοχής!!!! Και εδώ, εξετάζεται η ορθολογική τοποθέτηση των φορτωμάτων (συχνά, οι μοντελιστές δεν λαμβάνουν υπόψη τα μηχανικά/λειτουργικά δεδομένα του οχήματος και σκεπάζουν με φορτώματα, τις εισαγωγές αέρα του κινητήρα, τις εξατμίσεις, ή τα περισκόπια), καθώς και τα δεσίματά τους.

B.3. Ερπύστριες

Οι ερπύστριες, θα πρέπει να ακολουθούν τις εφαπτόμενες των κινητήριων, αλλά και των τροχίσκων επιστροφής και να μη σχηματίζουν γωνία σε σχέση με αυτούς. Επίσης οι ερπύστριες θα πρέπει να είναι κάθετες σε σχέση με το πήγμα. Το «κρέμασμα» (sagging) της ερπύστριας, δεν είναι απαραίτητο, αλλά προσδίδει πόντους στο μοντέλο, εφόσον βέβαια αυτό έχει γίνει ρεαλιστικά (σωστό κρέμασμα με σταθερά σημεία τους τροχίσκους επιστροφής) και γενικά ακολουθείται το «κρέμασμα» της ερπύστριας του ιστορικού προτύπου. Σε περίπτωση που οι ερπύστριες έχουν οδηγούς («δόντια») αυτά θα πρέπει να έχουν τοποθετηθεί στη σωστή θέση με τους αντίστοιχους τροχούς και τροχίσκους επιστροφής. Φυσικά, αυτό ισχύει και για τους κινητήριους και «τεμπέληδες» τροχούς.Εξετάζεται το ρεαλιστικό βάψιμο των ερπυστριών και κυρίως η χρωματική ενσωμάτωσή τους στο έδαφος της βάσης, εφόσον υπάρχει. Εξετάζεται το είδος της φθοράς (π.χ. όχι σκουριές σε λαστιχένιες ερπύστριες).

Γ. ΤΡΟΧΟΦΟΡΑ ΟΧΗΜΑΤΑ

Εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις, ισχύουν τα όσα προαναφέρθηκαν στην ενότητα «Β» (εκτός φυσικά από την υποενότητα «ερπύστριες»). Ιδιαίτερη προσοχή, θα πρέπει να δίνεται στη συμμετρία των τροχών, οι οποίοι θα πρέπει να είναι εντελώς κάθετοι προς τους άξονές τους, αλλά και παράλληλοι μεταξύ τους ανά ζεύγος (μπροστά/πίσω).

Δ. ΡΥΜΟΥΛΚΟΥΜΕΝΑ ΠΥΡΟΒΟΛΑ/ΒΛΗΜΑΤΑ

Για τα πυροβόλα, ισχύουν όσα αναφέρθηκαν στις παραγράφους Α και Β.1.

Ε. ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΧΟΛΙΑ

Ε1.       Όπως αναφέρθηκε ήδη, η φθορά (wheathering), δεν είναι αναγκαία. Ωστόσο, εφόσον υπάρχει και είναι ρεαλιστική, αξιολογείται και προσθέτει στην γενική βαθμολογία. Τονίζεται επίσης, ότι αυτό που τελικά αξιολογείται, είναι το συνολικό τελικό αποτέλεσμα και όχι ο τρόπος, ή οι τεχνικές με τις οποίες αυτό επετεύχθη (βλ. παρακάτω παράγραφο Ε2). Τα σήματα του μοντέλου θα πρέπει να συμβαδίζουν με την εμφάνιση του και να αντιστοιχούν με την (τυχόν) παλαίωση. Η παλαίωση του χρώματος, θα πρέπει να είναι ρεαλιστική, σε όλες τις επιφάνειες του οχήματος και να αντιπροσωπεύει το περιβάλλον στο οποίο αυτό επιχειρεί (έρημος, χιόνι, αστικό περιβάλλον, κλπ). Σημαντικό ρόλο παίζουν ο βαθμός και η ποιότητα των φωτοσκιάσεων, η ισορροπία των φθορών επάνω στις εξωτερικές επιφάνειες αλλά και η εργασία στο εσωτερικό του μοντέλου, στις περιπτώσεις τουλάχιστον, που αυτό είναι σε κοινή θέα. Ιδιαίτερη βαρύτητα εδώ, δίνεται στις κατηγορίες Π και Ε.

Ε2.       Προσοχή: Η εφαρμογή συγκεκριμένων «σύγχρονων και μοδάτων τεχνικών» (πχ. “Modulation / LightEffects”, “Chipping” κλπ.) ή/και ή χρήση συγκεκριμένων εξειδικευμένων  υλικών για το βάψιμο και το φινίρισμα του μοντέλου (πχ. “Pigmenst”, “StreakingGrimes”, “Filters/Washes”, “WeatherEffects” κλπ.) δεν είναι υποχρεωτική και δεν εξασφαλίζει αυτεπάγγελτα (δηλαδή χωρίς σωστή εφαρμογή και χρήση) ούτε σωστό αποτέλεσμα, ούτε κάποια διάκριση. Το αντίθετο μάλιστα. Η αλόγιστη χρήση ή/και η μη σωστή εφαρμογή τους, μπορεί να χαλάσει το βάψιμο και το φινίρισμα ενός κατά τα άλλα, καθ’ όλα  άρτιου κατασκευαστικά μοντέλου. 

Ε3. Ισχύουν τα περί κλάσεων, όπως αναφέρονται παραπάνω (Αεροσκάφη, Κεφ. 3).

3^Η ΟΜΑΔΑ:  ΜΟΝΤΕΛA ΠΛΟΙΩΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η εταιρία που προσφέρει ένα μοντέλο πλοίου σε οποιαδήποτε κλίμακα, έχει συμπεριλάβει βασικά δεδομένα για μια όσο το δυνατόν πιο άρτια συναρμολόγηση από τον ενδιαφερόμενο μοντελιστή.

Δεν αρκεί όμως αυτό για μια αληθοφανή και βέβαια πειστική εμφάνιση του τελειωμένου μοντέλου. Συγκεκριμένα σημεία επάνω στο τελειωμένο μοντέλο, μαρτυρούν την πληρότητα της εργασίας, αλλά και την προσοχή που επέδειξε ο κατασκευαστής του.

Κρίνοντας έτσι ένα μοντέλο πλοίου, λαμβάνονται υπόψη τα παρακάτω για την απονομή μιας διάκρισης στην κατηγορία του.

Α. ΣΥΜΜΕΤΡΙΑ

1. Το μοντέλο πρέπει να έχει σωστές “γραμμές” και να “πατούν” σωστά όλα τα κομμάτια του.

Μερικά μοντέλα πλοίων δίνουν το κύτος σε δύο κομμάτια χωρισμένο στην ίσαλο γραμμή για την κατασκευή fullhull η waterline, στην περίπτωση που θα αποφασιστεί η κατασκευή του fullhull θα πρέπει να υπάρχει συμμετρία στα δυο κομμάτια.

2. Οι υπερκατασκευές θα πρέπει να είναι σωστά τοποθετημένες επάνω στο κατάστρωμα του πλοίου, αλλά και η μια επάνω στην άλλη. Θα πρεπει να είναι κάθετες προς τον άξονα τους και να μην παρεκκλίνουν.

Τα κομμάτια που πρέπει να τοποθετηθούν με κλίση θα πρέπει να έχουν την σωστή κλήση και όχι μικρότερη η μεγαλύτερη. Το ίδιο ισχύει και για τα κατάρτια, ιστούς, κεραίες, ραντάρ και άλλα.

Β. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ

1. Τα κομμάτια του κύτους να είναι σωστά κολλημένα, να μην υπάρχουν κενά μεταξύ τους και να υπάρχει συμμετρία (όπως παραπάνω). Το ίδιο πρέπει να ισχύει και για τα κομμάτια των υπερκατασκευών (γέφυρες, τσιμινιέρες, πυργίσκοι όπλων, αεραγωγοί) ως προς την συναρμολόγηση τους αλλά και ως προς την τοποθέτηση τους επάνω στο κατάστρωμα του πλοίου.
2. Να μην θίγεται πουθενά η καθαρότητα των διαφανών μερών του μοντέλου (παράθυρα, φώτα, φινιστρίνια). Τα σταθερά διαφανή, να αποτελούν φυσική συνέχεια με την υπόλοιπη κατασκευή.
3. Οι δευτερεύουσες λεπτομέρειες να διορθώνονται ως προς την κλίμακα (κεραίες, ιστοί, κάνες όπλων, σωλήνες, αλυσίδες).
4. Όπου υπάρχουν ανοιγμένες πόρτες η φινιστρίνια να εμφανίζεται το εσωτερικό του πλοίου αν είναι εφικτό αλλιώς να μην υπάρχει εμφανές χάος και να τηρείται το ανάλογο προς την κλίμακα πάχος και άνοιγμα .
5. Τα ανοίγματα επάνω σε ένα μοντέλο πλοίου να ανταποκρίνονται στην τεχνική και ιστορική πραγματικότητα του θέματος. Εξαιρείται εδώ η πιθανότητα αναπαράστασης ζημιών μάχης σε ένα διόραμα με ναυτικό θέμα, οι λεπτομέρειες του οποίου εξετάζονται κατά περίπτωση.
6. Το μοντέλο να είναι σωστά στοκαρισμένο, χωρίς σημεία συρρίκνωσης του στόκου και η λεπτομέρεια που έχει θιγεί κατά την διαδικασία του στολαρίσματος, να έχει αποκατασταθεί.

Γ. ΒΑΨΙΜΟ- ΣΗΜΑΤΑ

1. Το βάψιμο να γίνεται ομοιόμορφα και να αποφεύγεται το «χτίσιμο»του χρώματος.
2. Οι επιφάνειες να διατηρούνται λείες και να αποφεύγεται ο «κόκκος» που βγάζει το φινίρισμα του μοντέλου εκτός κλίμακας, κυρίως στις μικρότερες κλίμακες.
3. Στα μοντέλα πολιτικών πλοίων κρίνεται ιδιαιτέρως η ποιότητα βαψίματος για ευνόητους λόγους. Στα μεταλλικά φινιρίσματα κρίνεται επιπρόσθετα και η αίσθηση του «μετάλλου» που δίνει το μοντέλο. Στα μοντέλα πλοίων τα οποία είναι ξύλινα, ή έχουν ξύλινες επιφάνειες λαμβάνεται υπόψη η σωστή χρωματική απόδοση της υφής του ξύλου. Επίσης λαμβάνεται υπόψη, η σωστή χρωματικά απόδοση της υφής των υφασμάτινων επιφανειών.
4. Τα σήματα πρέπει να είναι στις σωστές θέσεις, χωρίς ελαττώματα τοποθέτησης («ρυτίδες» η σκισίματα) και να μην γίνεται αντιληπτό το film (silvering).
5. Να έχει δοθεί ιδιαίτερο βάρος στο μασκάρισμα, και ιδίως αυτό των διαφανών κομματιών αλλά και στον διαχωρισμό χρωμάτων στην περίπτωση που το πλοίο θα πρέπει να είναι βαμμένο με καμουφλάζ.

Δ. WEATHERING & SCALE EFFECT

1. Τα σήματα του μοντέλου να συμβαδίζουν με την εμφάνιση του και να αναλογούν με το weathering, εάν αυτό έχει εφαρμοσθεί.
2. Το weathering ενός μοντέλου πλοίου δεν είναι υποχρεωτικά παράγοντας διάκρισης, έστω και εάν «φαίνεται» πιο σωστά τοποθετημένο ιστορικά.

Έτσι, ένα μοντέλο πλοίου με “καθαρό” φινίρισμα θα προταθεί για διάκριση, αν βέβαια συνάδει σε αυτό και η κατασκευή του.

3. Σημαντικό ρόλο παίζει το scale effect, δηλαδή ο βαθμός και η ποιότητα των φωτοσκιάσεων, η ισορροπία των φθορών επάνω στις εξωτερικές επιφάνειες αλλά και η εργασία στο εσωτερικό του μοντέλου (όπου απαιτείται). Ιδιαίτερη βαρύτητα εδώ, δίνεται στις κατηγορίες Π και Ε.

Ε. ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ

1. Σε κάθε κλάση κάθε κατηγορίας απονέμονται χρυσά, ασημένια και χάλκινα μετάλλια, (χωρίς περιορισμό) και εφόσον συντρέχουν λόγοι ποιότητας ή αριθμού συμμετοχών και έπαινοι.
2. Διευκρινίζεται πως η ποσότητα των βελτιωτικών που έχουν χρησιμοποιηθεί σε ένα μοντέλο πλοίου, δεν αποτελεί παράγοντα διάκρισης.
3. Η διάκριση “καλύτερο ελληνικό πλοίο” απονέμεται ανεξάρτητα από τις κατηγορίες και τις διακρίσεις, εφόσον απορρέει από μοντέλα ελληνικών πλοίων όλων των κλιμάκων και κατηγοριών.
4. Οι «ειδικές» δυσκολίες μιας κατασκευής (μετασκευές πλοίων, μοντέλα βελτιωμένα με σετ ρητίνης κλπ.) λαμβάνονται υπόψη ιδιαίτερα κατά την κριτική.
5. Βασική προϋπόθεση για την καλύτερη κριτική ενός μοντέλου πλοίου είναι η αναγραφή της εταιρίας και της κλίμακας του μοντέλου, των επιμέρους προϊόντων, σημάτων, βελτιωτικών η βιβλιογραφίας που έχει χρησιμοποιήσει ο διαγωνιζόμενος. Αυτό μπορεί να γίνει στο καρτελάκι που συνοδεύει το μοντέλο, η σε μικρών διαστάσεων ξεχωριστό έντυπο. Έτσι οι κριτές διευκολύνονται περισσότερο στο έργο τους.

ΔΙΟΡΑΜΑΤΑ

Η βαθμολόγηση ενός διοράματος,  συνδυάζει όλες τις  γνώσεις των προηγούμενων κατηγοριών και την αξιολόγηση της σκηνοθεσίας, της ρεαλιστικότητας και της σωστής αναπαράστασης  ενός γεγονότος η μιας σκηνής.  Η προσπάθεια του μοντελιστή να αποδώσει ρεαλιστικά ένα κομμάτι γης, πόλης, αεροδρομίου  κτλ, πολλές φορές με σημείο αναφοράς κάποια φωτογραφία , είναι από τα πιο δύσκολα αντικείμενα του μοντελισμού με τα οποία μπορεί να καταπιαστεί κανείς.

Στον αντίποδα, το διόραμα δεν έχει φραγμούς. Μπορεί ο καθένας να κατασκευάσει οτιδήποτε. Κάθε ιδέα μπορεί να γίνει ένα διόραμα και το μόνο όριο είναι η φαντασία του μοντελιστή. Ανάλογα με την κατηγορία στην οποία συμμετέχει ο διαγωνιζόμενος αυξάνουν και γεωμετρικά οι απαιτήσεις.

Στις παρακάτω κατηγορίες ισχύουν ότι απαιτήσεις  υπάρχουν αντίστοιχα για τα μεμονωμένα μοντέλα και επιπλέον:

Στην κατηγορία Νέων (για την Ν1 εφόσον συντρέχει ιδιαίτερος λόγος, όπως αναφέρεται στο Κεφ. 3, της ενότητας των αεροσκαφών) η βαθμολόγηση  ξεκινά με τον έλεγχο ότι όλα τα κύρια στοιχεία (οχήματα, κτίρια ,αεροσκάφη, φιγούρες κτλ) έχουν μια συνοχή μεταξύ τους και είναι σωστά τοποθετημένα στο έδαφος (π.χ. να πατάνε όλοι οι τροχοί, ερπύστριες, εκτός αν συντελείται σκηνοθετική ανάγκη για κάτι διαφορετικό, να μην προεξέχουν εκτός ορίων  κ.α.)

Το πόσο κοντά είναι  στην ιστορική απόδοση τα χρώματα σε αυτό που θέλει να αναπαραστήσει ο μοντελιστής. Εύλογο είναι ότι σε περίπτωση πολιτικού η κάποιου διοράματος φαντασίας εκεί η αξιολόγηση γίνεται με βάση την ποιότητα βαψίματος των εκάστοτε θεμάτων  (απόδοση εδάφους, αεροδρομίου, τοίχων, φυτών κτλ).

Την σκηνοθετική αντίληψη του μοντελιστή για το τι προσπαθεί να δείξει στην κατασκευή του και πως τα στοιχεία που έχει χρησιμοποιήσει βοηθούν στην κατανόηση του θέματος. Η οριοθέτηση της σκηνής και η επιλογή του κεντρικού θέματος αυτής σε απλούς κανόνες γεωμετρικής παραδοχής (κοντά στους άξονες του κέντρου και μπροστά, ελαφρώς διαγώνια αναπαράσταση) ενισχύουν την σκηνοθετική δύναμη του διοράματος και εκτιμούνται κατά την βαθμολόγηση.

Στην κατηγορία Ενηλίκων (Ε) ισχύουν όλες οι παραπάνω απαιτήσεις και επίσης βοηθούν στην θετικότερη αξιολόγηση  τα παρακάτω:

Φιγούρες εφόσον υπάρχουν να είναι άρτια κολλημένες (χωρίς φλας, ίχνη καλουπιού, κενά) και βαμμένες σε ικανοποιητικό βαθμό με δεδομένη την ιστορική ακρίβεια εξοπλισμού και αποχρώσεων  στολής.

Τα οχήματα, άρματα ,αεροσκάφη ,κτίρια κτλ να είναι σωστά ιστορικά κατασκευασμένα και βαμμένα σε σχέση με το θέμα που παρουσιάζεται στο διόραμα. (αυστηρότερη αξιολόγηση από την κατηγορία Ν)

Η συνολική εικόνα του διοράματος να αποπνέει ρεαλισμό και να είναι εμφανής η προσπάθεια του μοντελιστή να πει μια ιστορία.

Στην κατηγορία Πεπειραμένων (Π) ισχύουν όλα τα παραπάνω  στο μέγιστο βαθμό ιστορικής ακρίβειας και ρεαλιστικού  βαψίματος των επιμέρους στοιχειών του διοράματος και επίσης προσμετρούνται τα κάτωθι:

Το διόραμα να είναι κατασκευασμένο πάνω σε μια καλαίσθητη βάση.

Η απόδοση της σκηνής να γίνεται στο μέγιστο δυνατό ρεαλισμό (π.χ. ένταση προσώπων σε μια σκηνή μάχης, έκδηλη αποτύπωση βάρους οχήματος, ρεαλιστικά χαλάσματα κτιρίων, απόδοση υγρού στοιχείου κ.α.)

Να είναι ευκολονόητο αυτό που θέλει ο μοντελιστής να δείξει και με την παρατήρηση του διοράματος να εμφανίζονται και οι υπόλοιπες λεπτομέρειες της κατασκευής.

Σαν γενική υποσημείωση μπορεί να θεωρηθεί ότι όσο πιο δυνατή είναι η σκηνοθεσία του διοράματος τόσο πιο ευνοϊκή είναι η αξιολόγηση. Οπότε να έχουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας  να εκτελούμε πρωτότυπες ιδέες.

Να μην ξεχνάμε ότι η κατασκευή ενός διοράματος είναι πολύπλοκη και είναι τόσο δυνατό το σύνολο όσο τα επιμέρους στοιχεία αυτού. Ένα μέτρια κατασκευασμένο στοιχείο (όχημα, φιγούρα,  κτίριο, α/φος  κτλ ) θα μειώσει πολύ το γενικό σύνολο και θα αδικηθούν έτσι κάποια δυνατά σημεία της όλης κατασκευής.  Υφίσταται λοιπόν η  προσοχή στην προσπάθεια του μοντελιστή να δώσει τον απαραίτητο χρόνο σε όλα τα στοιχεία  του διοράματός του, προκειμένου να απολαύσουμε όλοι μια κατασκευή που θα συζητιέται για καιρό στους μοντελιστικούς κύκλους.